Νέα μελέτη: Ρεύμα του Ατλαντικού καταρρέει και φέρνει ακραίους χειμώνες και ξηρασίες στην Ευρώπη
Η κλιματική αλλαγή φέρνει την κατάρρευση του Ατλαντικού μεσημβρινού, νωρίτερα από ό,τι πίστευαν αρχικά οι επιστήμονες.
Η κατάρρευση του Ατλαντικού μεσημβρινού, ενός κρίσιμου ρεύματος που διατρέχει τον Ατλαντικό Ωκεανό είναι πιο κοντά από όσο πιστεύουμε, τονίζουν οι επιστήμονες και οι κλιματικές συνέπειες για την Ευρώπη θα είναι καθοριστικές.
Το ρεύμα αυτό είναι γνωστό με την συντομογραφία AMOC (Atlantic Meridional Overturning Circulation - Ατλαντική Μεσημβρινή Αντιστροφή Κυκλοφορίας) και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο παγκόσμια κλιματικό σύστημα. Μεταφέρει θερμό νερό από τους τροπικούς προς τον Βόρειο Ατλαντικό. Όταν το ζεστό νερό φτάσει βόρεια, ψύχεται και βυθίζεται, σχηματίζοντας ένα βαθύ ψυχρό ρεύμα, το οποίο επιστρέφει νότια.
Το AMOC είναι ήδη γνωστό ότι βρίσκεται στο ασθενέστερο σημείο του εδώ και 1.600 χρόνια, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης.
Τα κλιματικά μοντέλα έδειξαν πρόσφατα ότι μια κατάρρευση πριν από το 2100 ήταν απίθανη.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Guardian, μια νέα επιστημονική μελέτη εξέτασε μοντέλα που λειτουργούσαν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, έως το 2300 και το 2500.
Αυτά δείχνουν ότι το σημείο καμπής, που καθιστά αναπόφευκτη την οριστική παύση του AMOC, είναι πιθανό να ξεπεραστεί μέσα σε λίγες δεκαετίες, αλλά ότι η ίδια η κατάρρευση μπορεί να μην συμβεί παρά μόνο 50 έως 100 χρόνια αργότερα.
Οι εφιαλτικές συνέπειες
Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει ότι η κατάρρευση του AMOC πρέπει να αποφευχθεί «με κάθε κόστος». Θα μετατόπιζε τη ζώνη τροπικών βροχοπτώσεων, στην οποία βασίζονται πολλά εκατομμύρια άνθρωποι για να καλλιεργήσουν τα τρόφιμά τους, θα βύθιζε τη δυτική Ευρώπη σε ακραία κρύους χειμώνες και καλοκαιρινές ξηρασίες και θα πρόσθετε 50 εκατοστά στην ήδη ανερχόμενη στάθμη της θάλασσας.
Τα νέα αποτελέσματα είναι «αρκετά σοκαριστικά, γιατί συνήθιζα να λέω ότι η πιθανότητα κατάρρευσης του AMOC ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη ήταν μικρότερη από 10%», δήλωσε ο καθηγητής Στέφαν Ράμστορφ, στο Ινστιτούτο Έρευνας για τις Κλιματικές Επιπτώσεις του Πότσνταμ στη Γερμανία, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας μελέτης.
«Τώρα, ακόμη και σε ένα σενάριο χαμηλών εκπομπών, με την τήρηση της συμφωνίας του Παρισιού, φαίνεται ότι μπορεί να είναι περισσότερο από 25%», πρόσθεσε.
«Διαπιστώσαμε ότι το σημείο καμπής, όπου η παύση καθίσταται αναπόφευκτη, θα είναι πιθανώς τα επόμενα 10 έως 20 χρόνια περίπου. Αυτό είναι επίσης ένα αρκετά σοκαριστικό εύρημα και γιατί πρέπει να δράσουμε πολύ γρήγορα για να μειώσουμε τις εκπομπές», τόνισε.
«Οι παρατηρήσεις στα βαθιά (μακρινό Βόρειο Ατλαντικό) δείχνουν ήδη μια πτωτική τάση τα τελευταία 5 έως 10 χρόνια, σύμφωνα με τις προβλέψεις των μοντέλων», δήλωσε ο καθηγητής Σίμπρεν Ντραιφχάουτ από το Βασιλικό Ολλανδικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο, ο οποίος ήταν επίσης μέλος της ομάδας.
«Ακόμα και σε ορισμένα ενδιάμεσα και χαμηλών εκπομπών σενάρια, το AMOC επιβραδύνεται δραστικά έως το 2100 και στη συνέχεια σταματά εντελώς. Αυτό δείχνει ότι ο κίνδυνος οριστικής παύσης είναι πιο σοβαρός από ό,τι αντιλαμβάνονται πολλοί άνθρωποι», επισημαίνει ο ίδιος.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Research Letters, ανέλυσε τα τυποποιημένα μοντέλα που χρησιμοποιούνται από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).
Γιατί καταρρέει το ατλαντικό ρεύμα
Οι επιστήμονες ανησυχούσαν ιδιαίτερα όταν διαπίστωσαν ότι σε πολλά μοντέλα το σημείο καμπής επιτυγχάνεται την επόμενη δεκαετία ή δύο, μετά την οποία το κλείσιμο του AMOC καθίσταται αναπόφευκτο.
Οι θερμοκρασίες του αέρα αυξάνονται ραγδαία στην Αρκτική λόγω της κλιματικής κρίσης, κάτι που σημαίνει ότι ο ωκεανός ψύχεται πιο αργά εκεί. Το θερμότερο νερό είναι λιγότερο πυκνό και επομένως βυθίζεται στα βάθη της θάλασσας πιο αργά.
Αυτή η επιβράδυνση επιτρέπει τη συσσώρευση περισσότερων βροχοπτώσεων στα αλμυρά επιφανειακά νερά, καθιστώντας τα επίσης λιγότερο πυκνά, και επιβραδύνοντας περαιτέρω την βύθιση.
Μια άλλη νέα μελέτη, χρησιμοποιώντας διαφορετική προσέγγιση, διαπίστωσε επίσης ότι το σημείο καμπής πιθανότατα θα επιτευχθεί γύρω στα μέσα αυτού του αιώνα.
Ο Ράμστορφ τόνισε ότι τα πραγματικά στοιχεία θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερα, επειδή τα μοντέλα δεν συμπεριέλαβαν τον χείμαρρο λιωμένου νερού από το παγοκάλυμμα της Γροιλανδίας, το οποίο επίσης αναζωογονεί τα νερά των ωκεανών.
«Το μέλλον του Ατλαντικού είναι ακόμα στα χέρια μας»
Η μελέτη που διαπίστωσε ότι μια ολική κατάρρευση του AMOC ήταν απίθανη αυτόν τον αιώνα, διεξήχθη από τον Δρ. Τζόναθαν Μπέικερ στο Κέντρο Hadley της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Αυτή η νέα μελέτη υπογραμμίζει ότι ο κίνδυνος αυξάνεται μετά το 2100», είπε. «(Αλλά) αυτά τα ποσοστά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή - το μέγεθος του δείγματος είναι μικρό, επομένως απαιτούνται περισσότερες προσομοιώσεις (πέρα από το 2100) για την καλύτερη ποσοτικοποίηση του ρίσκου», σημείωσε.
Παρ’ όλα αυτά, ο Μπέικερ υπογράμμισε: «Ο ωκεανός αλλάζει ήδη και οι προβλεπόμενες μεταβολές στη μεταφορά θερμότητας του Βόρειου Ατλαντικού αποτελούν πραγματική ανησυχία. Ακόμα κι αν μια κατάρρευση είναι απίθανη, αναμένεται μια σημαντική εξασθένηση και αυτό από μόνο του θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στο κλίμα της Ευρώπης τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά το μέλλον της κυκλοφορίας του Ατλαντικού είναι ακόμα στα χέρια μας».
